De kwaliteit van het leerlingenvervoer staat al jaren onder druk. Bij elke start van een nieuw schooljaar en na iedere vakantie regent het in veel gemeenten klachten. En de laatste jaren wordt het steeds erger. Moeten aanbesteden, een groeiende en complexere vraag naar vervoer of een krapper aanbod door schaarste op de arbeidsmarkt worden genoemd als oorzaken?
In januari 2024 riep Bertho Eckhardt van branche-organisatie Koninklijk Nederlands Vervoer: “Systeem leerlingenvervoer loopt vast” en al eerder in een brandbrief op van oktober 2023: “Situatie leerlingenvervoer onhoudbaar”. En het Leerlingen Belang Voortgezet Speciaal Onderwijs (LBVSO) luidt dit najaar in diverse media de noodklok. De noodzaak om in te grijpen is groot.
Veelgehoord is dat partijen in gesprek moeten gaan; ouders, scholen gemeenten en vervoerders om het vervoer te verbeteren en bij de start na de volgende vakantie of het wisselen van een uitvoerende partij alles beter op elkaar af te stemmen en elkaar beter te informeren. Ervaring leert dat dit een dooddoener is die al jaren van stal wordt gehaald maar nauwelijks effect heeft gehad. Je kunt je daarom afvragen of de regie in afstemming die tussen deze partijen wordt gevoerd van een voldoende niveau is.
Daarnaast spelen er andere factoren mee; loon en arbeidsvoorwaarden van chauffeurs die dit vervoer uitvoeren is niet aantrekkelijk. En dat is begrijpelijk. Met contractjes van 15 uur in de week en een paar uur in de ochtend en in de middag tegen een minimumsalaris, breek je in deze arbeidsmarkt geen potten. Dit maakt dat veel vervoerders moeite hebben hun routes in het leerlingenvervoer in te vullen.
Kennis opdoen en innoveren stopt nooit, zelfs niet na jarenlange ervaring
Binnen Qarin is, ondanks meer dan 25 jaar kennis en ervaring in het openbaar vervoer en doelgroepenvervoer, nooit echt met aandacht gekeken naar leerlingenvervoer. Tot we betrokken zijn geraakt bij de implementatie van leerlingenvervoer bij RegioRijder in Noord-Holland. En recenter en nog boeiender, toen Qarin werd ingeschakeld om binnen anderhalve maand voor 600 leerlingen het vervoer te organiseren in Utrecht Zuid Oost. Met nul voertuigen en nul chauffeurs. We hebben het gedaan, het is ons gelukt en we hebben veel kennis vergaard over hoe je het beter kan organiseren.
Stop met aanbesteden in de huidige vorm!
Het is een doodlopende weg waarbij er van een vervoerder verwacht wordt dat hij alle problemen voor je oplost. Problemen met verkeerd of laat aangeleverde data door ouders, scholen of indicatiestellers. Wisselende tijden van scholen en adressen waar kinderen verblijven, ziek en betermeldingen en ga maar door. Het is complex en vergt veel afstemming en communicatie tussen alle partijen. En de vervoerder is expert in de uitvoering, niet bedreven in de afstemming en communicatie met alle partijen, en soms onvoldoende geprikkeld om balans te houden tussen efficiëntie en maatwerk waar nodig.
Zorg voor een goed functionerend Coördinatiecentrum Doelgroepenvervoer tussen leerlingen/verzorgers – scholen – Wmo-consulenten – vervoerders. Bij dit punt worden vraag en aanbod op elkaar afgestemd, worden wensen en eisen op prioriteit ingeregeld en wordt gecommuniceerd naar alle stakeholders. Dit is geen functie die een vervoerder er even bij doet. Het is geen regiecentrale zoals we nu kennen die vooral sturing geeft aan de uitvoering. Het is specialistisch werk waarbij dit Coördinatiecentrum de ruimte krijgen om de vervoervraag goed te coördineren en structuren en het aanbod daarop af te stemmen. En met het mandaat om meer of andere vervoerders in te schakelen als partijen niet kunnen leveren of kwalitatief niet voldoen.
Hoe ziet het er dan uit?
Vervoerders, klein en groot, worden gecontracteerd voor de inzet van uren, tegen een vastgesteld tarief en kwaliteitseisen. Het Coördinatiecentrum, verzamelt alle relevante data van de stakeholders, maakt de planningen en, erg belangrijk, communiceert, met alle partijen. Is er meer capaciteit nodig dan schakelt hij bij, moet de planning worden bijgesteld dan informeert hij ouders en vervoerder. Passen schooltijden slecht dan initieert hij overleg met gemeente en scholen. Het is een specialistische taak die onafhankelijk van belangen in het vervoer moet worden uitgevoerd.
En werkt het? Ja, het werkt. Dit hebben we gezien in Noord-Holland waar de centrale van RegioRijder ad-hoc extra vervoer in het leerlingenvervoer heeft ingezet om de capaciteitsnood bij de zittende vervoerders te lenigen. En nog duidelijker bij Utrecht (ZO), waar eind juni niets geregeld was en eind augustus met veel afstemwerk voldoende capaciteit was geregeld.
En van wie is dan het Coördinatiecentrum Doelgroepenvervoer? Het is onafhankelijk ten opzichte van de uitvoering van het vervoer in het gebied. Het kan uitgevoerd worden in een publieke centrale of door een private partij. Het is rol die wij als Qarin ambiëren, maar die evengoed in bepaalde regio’s al voorzichtig publiek worden opgezet. Maar het zijn vooral mensen met drive en enthousiasme die het systeem werkend willen maken voor alle partijen. Voor kwetsbare leerlingen die ervan afhankelijk zijn, scholen die er baat bij hebben, Wmo-consulenten die geholpen worden en vervoerders die dan kunnen doen waar ze goed in zijn.
Welke gemeente durft dit aan, om samen te zoeken naar een passende oplossing? Bel ons. Of misschien beter; informeer naar de ervaring bij consultants van Forseti of Trafficon, die waren nauw betrokken bij de oplossing in Utrecht (ZO).
Meer weten over onze visie? Neem dan contact met ons op of volg ons op LinkedIn.